BLOG
Damakta diş çıkması, dişin normalde yerleşmesi gereken çene kemiği hattı yerine damak dokusu üzerinde sürmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Ağız içinde normal diş dizilimini bozabilen damakta diş çıkması, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan (çiğneme, konuşma, ağız hijyeni) bazı sorunlara yol açabilir.
Damakta diş çıkması çoğu zaman çene yapısının dar olması, genetik yatkınlık veya süt dişlerinin zamanında düşmemesi gibi nedenlerle ilişkilendirilir. Damakta diş çıkması genellikle üst damakta daha sık görülür; ancak bazı nadir durumlarda alt damakta damakta diş çıkması benzeri yerleşim problemleri de görülebilir.
Damakta diş çıkması birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilir. Özellikle çocukluk döneminde dişlerin sürme yönünü etkileyen faktörler, ilerleyen yıllarda damakta diş çıkması görülme ihtimalini artırır. En sık karşılaşılan nedenler genetik yatkınlık, süt dişlerinin zamanında düşmemesi ve çene yapısındaki darlıktır.
Ailede daha önce damakta diş çıkması yaşanmış olması, benzer bir durumun çocuklarda da görülme olasılığını yükseltebilir. Çene yapısı, dişlerin boyutu ve diş dizilimi gibi özellikler genetik olarak aktarılabildiği için, bazı bireylerde dişin sürme yolu normalden saparak damakta diş çıkması ile sonuçlanabilir.
Süt dişlerinin düşme zamanı, daimi dişin doğru konumda sürmesi için kritik bir etkendir. Süt dişlerinde yaşanan zamanlama sorunları, daimi dişin yönünü değiştirerek damakta diş çıkması riskini artırabilir.
Süt dişlerinin erken düşmesi: Süt dişi çok erken kaybedildiğinde, komşu dişler o boşluğa doğru kayabilir. Bu kayma, alttan gelen daimi dişin doğru hattı bulmasını zorlaştırabilir ve sonuçta damakta diş çıkması gelişebilir.
Süt dişlerinin geç düşmesi: Süt dişi uzun süre ağızda kaldığında, daimi dişin sürmesi için gereken alan kapanabilir. Bu durumda daimi diş, çene kemiği hattından saparak farklı bir noktadan sürmeye çalışır ve damakta diş çıkması ortaya çıkabilir.
Çene yapısının dar olması, dişlerin çene kemiği içinde yeterli yer bulamamasına neden olabilir. Yer darlığı olan bireylerde dişler doğal dizilim hattına sığamayınca sürme yönü değişebilir ve damakta diş çıkması görülebilir. Özellikle dar üst çene, asimetrik çene gelişimi veya çene kapanış bozuklukları, damakta diş çıkması ile sık ilişkilendirilen durumlardır.
Üst damakta diş çıkması, alt damakta görülene göre daha sık karşılaşılan bir durumdur. Bunun temel nedeni, üst çenenin anatomik yapısı, çene genişliği ve dişlerin sürme (çıkma) yönünü etkileyen gelişimsel faktörlerdir. Genetik yatkınlık ve çocukluk dönemindeki diş gelişimi de damakta diş çıkması riskini artırabilir.
Çene ve damak yapısı:
Üst çenenin yapısı ve dişlerin yerleşim düzeni, bazı kişilerde dişin doğru pozisyona yönlenmesini zorlaştırabilir. Bu durumda diş, normal hattı yerine damak tarafına kayarak damakta diş çıkması şeklinde görülebilir. Üst damaktaki doku özellikleri de bazı vakalarda damakta diş çıkması ihtimalini artırabilir.
Ortodontik problemler:
Üst çenede yer darlığı, çene darlığı ve diş sıkışıklığı daha belirgin olduğunda dişler dizilime sığamaz. Bu da dişin sürme yolunu değiştirerek damakta diş çıkması oluşmasına neden olabilir.
Diş gelişim süreci:
Süt dişlerinin geç düşmesi veya diş sürme zamanlamasının bozulması, daimi dişin doğru yerden çıkmasını engelleyebilir. Böyle durumlarda diş, üst damakta farklı bir noktadan sürerek damakta diş çıkması şeklinde ortaya çıkabilir.
Üst damakta damakta diş çıkması genellikle ağız içinde daha kolay fark edilir. Bu nedenle düzenli diş hekimi kontrolleri, damakta diş çıkması gibi sorunların erken dönemde tespit edilmesi açısından önemlidir.
Damakta diş çıkması görüldüğünde çekim her zaman ilk seçenek değildir. Önce dişin konumu ve çevre dokularla ilişkisi değerlendirilir; çünkü damakta diş çıkması bazen tamamen sürmüş bir dişken bazen de kısmi sürmüş ya da gömülü bir diş olabilir. Bu durum, çekim yöntemini doğrudan değiştirir.
Muayene ve görüntüleme:
Damakta diş çıkması şüphesinde ağız içi muayene yapılır ve genellikle röntgenle dişin yeri netleştirilir. Böylece dişin kök yapısı, komşu dişlere yakınlığı ve çekimin zorluk derecesi belirlenir.
Çekim nasıl yapılır?
Tam sürmüş damakta diş çıkması vakalarında işlem çoğunlukla lokal anestezi altında standart çekimle yapılır.
Kısmi sürmüş veya gömülü damakta diş çıkması durumunda ise lokal anesteziyle damakta küçük bir kesi açılabilir, dişin üzerindeki doku kaldırılır ve gerekirse diş kontrollü şekilde parçalanarak çıkarılır. Bazı vakalarda dikiş atılabilir.
İşlem acıtır mı, sonrası nasıldır?
Lokal anestezi sayesinde damakta diş çıkması olan diş çekilirken ağrı hissedilmez. Sonrasında birkaç gün hassasiyet ve hafif şişlik görülebilir. İlk 24 saat sert gıdalardan kaçınmak, bölgeyi zorlamamak ve hekimin önerilerine uymak iyileşmeyi destekler.
Damakta diş çıkması genellikle estetik ve işlevsel sorunlara neden olduğu için tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi, dişin konumuna, dişlerin genel dizilimine ve hastanın yaşına göre farklı yöntemlerle planlanır.
Dişin damakta anormal bir pozisyonda olması ve diğer dişlerin sağlığını tehdit etmesi durumunda, cerrahi yöntemle dişin çekilmesi en etkili çözümdür.
Diş hekimi veya çene cerrahı tarafından lokal anestezi altında işlem gerçekleştirilir.
Diş, çevresindeki dokuya zarar vermeden çıkarılır.
Damakta çıkan diş, çevre dişlerin dizilimine zarar vermiyorsa ve sağlıklı bir köke sahipse, ortodontik tedavi ile doğal yerine taşınabilir.
Dişin pozisyonunu düzeltmek için diş teli veya benzeri ortodontik aparatlar kullanılır.
Bu yöntem, genellikle genç yaş grubunda daha etkilidir, çünkü çene ve diş yapısı hala gelişim halindedir.
Damakta diş çıkması, genetik faktörlere bağlı olduğu durumlarda tamamen önlenemeyebilir. Ancak, düzenli diş kontrolleri ve doğru diş gelişim süreçlerinin takip edilmesi, bu durumun erken tespit edilmesine ve komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
Erken Teşhis: Diş hekiminizin düzenli olarak yaptığı muayeneler, damakta diş çıkma olasılığını erken dönemde tespit edebilir.
Ortodontik Problemlerin Önlenmesi: Çene darlığı gibi ortodontik sorunlar erken teşhis edildiğinde tedavi edilerek dişlerin yanlış yerlerde çıkması engellenebilir.
Süt Dişlerinin Takibi: Çocukluk dönemindeki düzenli kontroller, süt dişlerinin doğru zamanda düşmesini sağlamak için kritik bir rol oyna
